Năm 1958, 1962, 1970, 1994, 2002 - đó là 5 lần chiến thắng World Cup của người Brazil, nhiều hơn bất kì quốc gia nào khác. Trong đó, đội Brazil năm 1970 được xem là đội tuyển vĩ đại nhất mọi thời đại.
Đội tuyển bóng đá quốc gia Brazil năm 1970.
Brazil cũng là đội duy nhất chưa bao giờ vắng mặt trong các kỳ World Cup. Họ còn có lối chơi đẹp và đóng góp cho khán giả các cầu thủ xuất sắc nhất thế giới như Socrates, Zico, Romario, Ronaldo, Ronaldinho, Rivaldo hay Neymar.
Sự vĩ đại của bóng đá Brazil là không thể chối cãi. Nhưng nguyên nhân đằng sau đó là gì? Hãy cùng khám phá nhé.
1. Hai cái khó về tự nhiên, xã hội làm "ló cái khốn" của người Brazil
Bất lợi thứ nhất: quá nhiều cỏ và quá ít... sân cỏ! Cứ tưởng một đất nước hùng mạnh về bóng đá, kinh tế lại khá vững vàng như Brazil sẽ đầu tư hệ thống sân bãi hoành tráng, ai ngờ là không! Mà nguyên nhân chủ yếu do... ông trời!
Nên nhớ, ở Brazil gần như luôn có lượng mưa lớn và khí hậu nóng ẩm quanh năm. Vậy nên cỏ ở đây rất phát triển, cao quá đầu người là chuyện thường! Do vậy, rất khó để giữ gìn cỏ trong vườn nhà gọn gàng chứ nói gì đến một sân thi đấu!
Các sân bóng không đủ đáp ứng tại các siêu đô thị ở Brazil.
Trường học ở Brazil gần như không có sân cỏ và thị trấn thì rất ít công viên. Điều này đồng nghĩa với việc trẻ em Brazil thiếu đi sân bãi tốt như các tài năng trẻ châu Âu. Tuy nhiên, đây lại là một... lợi thế!
Nhưng ta cứ đi tiếp đến bất lợi thứ hai trước đã. Nó liên quan đến các siêu đô thị thừa dân mà thiếu sân chơi.
Tốc độ đô thị hóa ở Brazil đã diễn ra vô cùng nhanh trong vài thập kỉ gần đây. Thậm chí Sao Pãolo - thành phố lớn nhất nước - đang "gồng gánh" tới hơn 20 triệu người, gần bằng cả nước Úc.
Brazil là đội tuyển vĩ đại nhất mọi thời đại khi vô địch World Cup tới 5 lần, tất cả là vì...
Đất chật người đông. Hậu quả là thành phố còn rất ít những khuôn viên công cộng rộng lớn (trừ các bãi biển, nếu vị trí ở ven biển).
Còn trong những khu nghèo nhất thành phố, hầu như không có đường cái. Thay vào đó là những mái nhà gạch đơn sơ được xây chồng chéo, "nương tựa" vào nhau, chừa lại mỗi lối đi bé tẹo.
Tóm lại, không gian phố thị ở Brazil rất chật hẹp và chẳng ai nghĩ đến chuyện chơi bóng thoải mái cả. Tuy nhiên, đây cũng là một... lợi thế khác. Bởi vì, 2 cái khó đã ló nhiều cái khôn!
Thiếu sân bãi đàng hoàng nên hầu hết người Brazil – cũng như nhiều nước đang phát triển khác - chơi đá bóng trên nền đất và các khoảng không của vỉa hè, đường sá.
Mà khi chơi trên mặt đất gồ ghề, quỹ đạo bay của bóng rất khó dự đoán, nên người Brazil ngay từ nhỏ đã hình thành phản xạ nhanh cùng kĩ thuật điêu luyện.
Tương tự, khi chơi trên đường đổ bê tông, người ta phải hạn chế té ngã vì rất dễ xước da chảy máu.
Điều này giúp phát triển cảm giác cân bằng và kiểm soát bóng tốt. Hơn nữa, những không gian nhỏ hẹp của đô thị còn bắt người chơi phải di chuyển bóng cho thật mau lẹ, linh hoạt.
Vậy đấy, người Brazil đã biến những bất lợi thành cơ hội giúp phát triển lối chơi bóng đẹp đẽ, sắc bén và độc đáo.
2. Sự đóng góp của... những sân bóng "hành xác" khác
Nghĩa là những sân bóng không bình thường và "thích" vắt kiệt sức từ các tuyển thủ. Đầu tiên phải kể đến sân chơi môn fustal (còn gọi là "bóng đá trong nhà").
Với fustal, mỗi đội chỉ có 5 cầu thủ. Sân nằm ở trong nhà và chỉ nhỏ như sân bóng rổ. Trái bóng cũng bé và nặng hơn.
Brazil là đội tuyển vĩ đại nhất mọi thời đại khi vô địch World Cup tới 5 lần, tất cả là vì...
Bởi vì bóng fustal không có độ nảy tốt nên người chơi sẽ tốn nhiều sức lực để làm chủ nó. Mặt khác, sân fustal cũng nhỏ hơn sân bóng đá nhiều, buộc người chơi muốn kiểm soát bóng thì phải nhanh nhẹn, không ngại thực hiện các pha lừa bóng qua người.
Kết quả, dù là "phiên bản thu gọn" của bóng đá, nhưng fustal cũng đòi hỏi sự may mắn và gan dạ, quyết đoán rất cao, nếu không muốn nói là hơn cả bóng đá!
Fustal hình thành vào những năm 1930 ở Uruguay - đất nước "hàng xóm" của Brazil - nhưng lại phổ biến nhất ở Brazil. Thậm chí Brazil còn có các giải đấu fustal chuyên nghiệp. Và nhiều cầu thủ bóng đá cũng từng chơi fustal, gồm cả những huyền thoại như Matar, Neymar, Pelé, Ronaldinho hay Zico.
Bên cạnh fustal, ở Brazil mọi người còn chơi "bóng đá bãi biển" (beach soccer). Đây là môn thể thao chính thức chứ không đơn thuần là một thú vui, thậm chí người Brazil còn xây dựng sân trong nhà và đem cát từ biển vào.
Điều này cũng rất hợp lí khi Brazil có đến hơn 8.000km đường bờ biển và nhiều thành phố lớn ven biển như Rio de Janeiro, Santos, Salvador hay Recife.
Tương tự fustal, chơi bóng trên bãi biển gây tốn sức hơn bình thường do phải "vận công" để chạy trên mặt cát lún.
Hơn nữa, quả bóng trên cát cũng không có độ nảy, do đó bạn phải cố gắng kiến tạo đường chuyền tốt, đồng thời xoay người khắp 4 phương 8 hướng để đón bóng!
3. Vai trò bất ngờ của điệu samba
Bên cạnh bóng đá, người Brazil còn có tình yêu vô bờ cho điệu nhảy "quốc dân" samba. Mà hai môn này bổ trợ cho nhau đến kỳ lạ.
Samba giúp tinh thần sảng khoái, mạnh mẽ, đồng thời nhảy cực nhanh và tuân theo tiết tấu. Hơn nữa nó đòi hỏi hất chân và lắc hông rất nhiều, nên có thể nói người Brazil đã làm chủ phần mũi chân và hông tốt nhất trên thế giới.
Và rồi, họ lại vận dụng mấy điều này vào bóng đá, ví dụ lách người khi bị cản phá hay xoay hông sút bóng vào khung thành!
4. Đất rộng, người đông và cạnh tranh khốc liệt
Brazil là đất nước rộng lớn và đông dân nhất ở Nam Mỹ. Vào năm 2016, Brazil có khoảng 207 triệu người, đứng thứ 5 thế giới.
Dân số đông giúp Brazil có cơ hội "nhặt" lấy nhân tài nhiều hơn, nhất là trong bối cảnh đa số trẻ em Brazil đều được khuyến khích chơi bóng đá. Nhưng đồng thời, tỷ lệ chọi để trở thành cầu thủ chuyên nghiệp ở Brazil cũng vô cùng cao.
Nhưng lại có câu nói "không ai đánh thuế ước mơ bao giờ". Rất nhiều người Brazil từ nhỏ đã muốn khoác áo cầu thủ, bước ra khỏi sự nghèo nàn của khu ổ chuột tăm tối.
Những người trẻ tiềm năng này tự ném mình vào các giải đấu danh tiếng và vô cùng gắt gao ở Brazil như Fla-Flu, Paulista, Granal hay Derby of Millions. Nếu tỏa sáng, họ có thể chuyển sang các câu lạc bộ nước ngoài thi đấu và kiếm hàng triệu đô la mỗi năm.
Hơn nữa, đừng quên đối thủ của Brazil luôn "gần ngay trước mắt" - chính là hai người hàng xóm Argentina và Uruguay. Ngoài ra còn có những Chile, Paraguay hay Colombia khá đáng gờm trong các giải đấu bóng đá Nam Mỹ.
5. Sự sáng tạo và "quen mùi" chiến thắng
Khó khăn ai cũng có, nhưng để biến khó khăn thành cơ hội như bóng đá Brazil thì không phải ai cũng làm được. Điều đó đòi hỏi sự lạc quan, sáng tạo, mà người Brazil thì có thừa (một ví dụ ngoài bóng đá chính là lễ hội hóa trang Carnival lớn nhất hành tinh).
Bên cạnh đó, các kỳ tích trong lịch sử bóng đá Brazil chính là nguồn lực vô cùng mạnh mẽ, thúc đẩy bóng đá nước này tiếp tục phát triển.
Fan hâm mộ xứ sở samba luôn mong đợi chiến thắng từ đội tuyển quốc gia - điều hoàn toàn có thể xảy ra! Chuyện này khiến người Brazil không chỉ khát khao chiến thắng chiếc cúp mà còn thắng cả bản thân, đem những gì tốt nhất của mình lao vào giải đấu.
Trên đây là nhiều nguyên nhân làm nên thành công có 1-0-2 của bóng đá Brazil. Một sự thành công được tổng hòa từ nhiều yếu tố trong suốt thời gian rất dài!
Tạm kết
Rất nhiều yếu tố đã làm nên nền bóng đá Brazil vĩ đại. Nhưng "người khổng lồ" đang vấp phải những khó khăn riêng của họ.
Bao gồm: những biến động về kinh tế - xã hội gần đây; quản lý đội bóng cấp quốc gia vướng phải điều tiếng; suy thoái kinh tế làm giảm sự máu lửa của người hâm mộ; và các cầu thủ Brazil đang chuyển ra nước ngoài từ lúc còn quá trẻ, khi chưa kịp ghi dấu ấn sâu sắc đối với fan hâm mộ trong nước.
Dù vậy, Brazil vẫn là đội được đánh giá cao tại World Cup năm nay, họ còn sở hữu nhiều nền tảng quá tốt mà chúng ta vừa điểm qua ở trên.
Liệu sóng gió phía trước sẽ nhấn chìm các cầu thủ trong màu áo vàng - xanh rực rỡ, hay "thời thế sẽ tạo anh hùng"? Chúng ta hãy cùng theo dõi tiếp!
Nguồn: Footbal Explains the World, SportsJOE...
Theo Đạt Lê - Helino